پس از شستشو اندازه لباس و پارچهاش ممکن است تغییر کند به میزان تغییر اندازهی پارچهی لباس آبرفت پارچه گویند. آبرفت پارچه در لباس و پوشاک دوخته شده اتفاق میافتد. آبرفت پارچه یک مسئله بسیار مهم و قابل بررسی در صنعت نساجی و پوشاک میباشد.
میزان آبرفت پارچه در لباس و پوشاک مختلف متفاوت است و به عواملی چون جنس پارچه و فرایند تولید پارچه بستگی دارد.
نوع نخ و وجود منفذها در پارچههای تولید شده مخصوصاً پارچههای تریکو و کشباف باعث ایجاد حالت ارتجاعی پارچه میشوند که این حالت پس از شست و شو در دمای مناسب باعث تغییر سایز و کوچک شدن پارچه میشود. به این تغییر سایز آبرفت پارچه میگویند. که اکثراً کاهش طول کمتر از کاهش عرض میباشد.
در مرحلهی تکمیل و کامپکت آبرفت پارچه به میزان زیادی گرفته شده و حلقههای بافت درهم محکمتر میشوند و همچنین تقریباً پارچه در اندازهی واقعی خود تثبیت میشود.
آبرفت لباس
این مسئله یکی از بزرگترین معایب پارچههای تریکو و کشباف پنبهای میباشد. برای رفع این مشکل روشهای متعددی از جمله استفاده از نخهای کامپکت یا نخهای مرسریزه وجود دارد. یکی از راه حلها آبرفت لباس در خانه شستن پارچه قبل از دوخت لباس میباشد به این گونه که ابتدا پارچه را تا زده و سه تا چهار ساعت در آب قرار دهید سپس به همان حالت از آب پارچه را بیرون آورده و در مجاورت هوا قرار میدهیم تا خشک شود توجه داشته باشید به هیچ عنوان پارچه را چنگ نزنید یا آن را تکان ندهید. پس از خشک شدن میتوانید پارچه را برای دوختن لباس بدون هیچ نگرانی برای کوچک شدن لباس بعد از دوخت و شست و شو برش بزنید.
دلایل آبرفت پارچه و جمع شدگی آن
نخهای پارچه در زمان بافت توسط ماشینهای بافندگی دچار کشیدگی میشوند پس از اتمام بافت و جدا شدن پارچه از ماشین بافندگی پارچه به دلیل آزاد شدن تلاش میکند طول اضافی ایجاد شده را جبران کند به همین جهت طول و عرض پارچه کاهش مییابد به عبارتی دیگر پس از خارج کردن پارچه از ماشین بخشی از ناپایداری ابعاد پارچه از بین میرود.
2. جمع شدگی ناشی از تورم
شست و شوی پارچههای جاذب رطوبت مخصوصاً پارچهی پنبهای باعث آبرفت پارچه میشود. به این دلیل که الیاف پس از جذب رطوبت متورم میشوند و این تورم الیاف سبب افزایش قطر نخها در پارچه و در نهایت باعث کاهش ابعاد پارچه میشود. به عبارتی دیگر پس از شست و شو، تورم و افزایش قطر الیاف باعث نزدیکتر شدن نخهای پارچه میشود که این نزدیکی باعث جمع شدگی پارچه میگردد. این جمع شدگی در طول نسبت به عرض پارچه بیشتر میباشد.
3. جمع شدگی ناشی از نمدی شدن پارچه
این نوع جمع شدگی در پارچههای پشمی به دلیل وجود فلسهایی در سطح الیاف آنها به وجود میآید. حرارت، رطوبت و فشار باعث بلند شدن فلسها از سطح لیف پشم میشوند. مالش و فشار پشم در این حالت باعث در هم رفتن و گره خوردن فلسها شده و باعث میشود پارچه حالت نمدی پیدا کند و به دلیل گره خوردن دچار جمع شدگی شود.
4. جمع شدگی در اثر حرارت
پارچههایی که از الیاف مصنوعی تولید شدهاند اگر در معرض دمای بالای 21 درجهی سانتی گراد قرار بگیرند دچار جمع شدگی در اثر حرارت میشوند. برای جلوگیری از این نوع جمع شدگی میتوان عملیات تثبیت حرارتی را بر روی نخها و پارچههای تهیه شده از الیاف مصنوعی انجام داد. اگر عمل تثبیت حرارتی انجام نشود احتمال جمع شدگی پارچه در مراحل مختلف تولید پوشاک زیاد خواهد بود.
برخی از روشهای جلوگیری از آبرفت پارچه و آبرفت لباس
کامپکت پارچه (عملیاتی که همراه با بخار، دمای بالا و همچنین پرس طاقه پارچه انجام میشود)
شست و شوی تکه تکه (شستن لباسهای دوخته شده در ماشینهای لباسشویی صنعتی به روش کاملاً عادی)
مرسریزه کردن نخ: (عملیاتی همراه با کشیدن نخها و افزودن سود کاستیک)
آنزیم شور: (در این روش به لباسها و پارچهها انواع مختلف آنزیم مخصوصاً آنزیمهای تثبیت کننده اضافه میکنند)
پرس کردن: (برای تکههای بافت زمستانی از این روش معمولاً استفاده میکنند.
ترکیب مواد مصنوعی: (تثبیت کردن پارچه با اضافه کردن یک نخ فیلامنت یا لاکرا انجام میشود.)
روشها فوق میتوانند در مراحل تولید نخ، پارچه و یا لباس انجام بگیرند.
روشهای بازگرداندن لباسهای آب رفته به حال اولیه:
برگرداندن لباسهای نخی که آب رفتهاند بسیار ساده است. ابتدا ظرف مورد نظر را از آبی هم دما با محیط پر میکنیم سپس نرم کنندهی موی سر یا شامپوی بچه را به اندازهی دو قاشق غذا خوری به آب اضافه کرده و مخلوط میکنیم در آخر لباس نخی آب رفته را به مدت 30 دقیقه در آن قرار میدهیم. پس از اتمام زمان گفته شده لباس را از آب بیرون آورده و میگذاریم خشک شود.
لباسهای جین اغلب در برابر آب رفتن مقاوم هستند اما اگر لباس یا شلوار جین شما به دلیل شرایط نامناسب دمای آب هنگام شست و شو آب رفته است را میتوانید درون وانی پر از آب گرم قرار دهید و پس از 15 دقیقه که آب را به خود جذب کرد آن را از آب بیرون آورده و در مجاورت هوا قرار داده تا خشک شود.
برای برگرداندن لباسهای پشمی کافی است سینک را از دو تا سه لیتر آب گرم پر کنید و به آن 2 الی 3 قاشق غذاخوری سرکهی سفید اضافه کنید. لباس پشمی را در این ترکیب خیس دهید و در همان لحظه آب کشی کنید تا لباس به حالت اولیه برگردد.
پارچههای ریون و پلی استری در حرارت بالا به دلیل داشتن الیاف ظریف به راحتی دچار آبرفت پارچه میشوند. برای برگرداندن آنها به ازای هر لیتر آب یک قاشق غذا خوری نرم کنندهی مو و یا شامپو بچه را به آب اضافه کنید. لباس را 15 تا 20 دقیقه در آب قرار دهید سپس آن را از آب خارج کرده و آب اضافی آن را بگیرید توجه داشته باشید آن را نچلانید. در آخر لباس را در آفتاب یا در مجاورت هوا قرار دهید تا خشک شود.
آسانترین و مطمئنترین روش برای جلوگیری از آبرفت پارچه و آبرفت لباس شست و شوی آنها با دست میباشد.
برای شست و شوی لباس با دست به نکات زیر توجه داشته باشید
از لگن تمیز برای شستن لباسها استفاده کنید. زیرا لکههای آن ممکن است باعث کثیف و لک شدن لباسها شود.
دمای آب سرد یا ولرم باشد از شستن لباس با دمای بالای 85 درجه خودداری کنید.
مادهی شوینده را در آب مخلوط کنید.
قبل از شستن بهتر است لباس 5 دقیقه در محلول آب و شوینده خیس شود سپس شسته شود.
در مرحلهی آبکشی مواد شوینده را توسط آب از روی لباس پاک کنید برای بهتر شدن آبکشی میتوانید لباس را در آب تمیز قرار داده و فشار دهید تا کف از آن جدا شود.
آخرین مرحله خشک کردن لباس است که با توجه به جنس لباس آن را انجام میدهید.
توجه داشته باشید لباسها را بر اساس جنس الیاف و همچنین رنگ دسته بندی کنید و هرگز لباسهای رنگ روشن را با لباسهای تیره با هم نشورید.