تاریخ و تحول مد در قرن بیستم: از 1900 تا 2000

مقدمه

1-1 تاریخ مد و جهان از قرن بیست

FASHION AND WORLD HISTORY FROM THE 20TH CENTURY

کوکو شنل می‌گوید: «مد تنها در لباس‌ها وجود ندارد، مد در آسمان و خیابان نیز وجود دارد. مد باید با ایده تلفیق شود. نحوه‌ی زندگی ما آن چیزی است که اتفاق می‌افتد.»

مد، مفهومی سریع و در حال تغییر است که با زندگی روزمره‌ی هر کسی در ارتباط است، به ویژه با شروع قرن بیستم که انواع سبک‌ها، ایده‌ها و نظرات با پیشرفت و بهبود رسانه‌ها و ارتباطات، برای طراحان مد بسیار دسترس‌پذیر شده است.

مد بخشی از چیزی است که ما هستیم، نحوه زندگی ما و دوره‌ای که در آن هستیم و زندگی می‌کنیم. در این بخش ابتدایی، یک بازه زمانی که از ارتباط میان ترندهای مد و رویدادهای جهان در قرن بیستم را شامل می‌شود در نظر گرفته شده است و سپس لغات کلیدی مد و نماد سبک‌ها در قرن بیستم نیز نشان داده می‌شود.

مد همواره بازتابی از تحولات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی هر دوره بوده است. قرن بیستم با تغییرات شگرف در سبک زندگی، فناوری و سیاست، تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت مد گذاشت. در این مقاله، تاریخ مد را به تفکیک دهه بررسی کرده و ارتباط آن با تحولات جهانی را تحلیل خواهیم کرد.

دهه ۱۹۰۰: شکوه و تجمل در آستانه مدرنیته

در آغاز قرن بیستم، لباس‌های زنانه با دامن‌های بلند، کرست‌های تنگ و پارچه‌های سنگین تعریف می‌شدند. مردان کت‌های سه‌تکه، جلیقه و شلوارهای رسمی می‌پوشیدند.

• تحولات جهانی: انقلاب صنعتی، اختراع برق و توسعه راه‌آهن تغییرات عمده‌ای در تولید و توزیع پوشاک ایجاد کرد.
• دوره ادواردین و طراحی لباس‌های کوتور
• 1903: پل پوآره خانه مد در پاریس تأسیس کرد. (Paul Poiret)
• 1909: شنل (CHANEL) تأسیس شد.
• 1909: هاینریش اشتول ماشین بافت لباس‌های کشباف را اختراع نمود. (Heinrich Stoll)

دهه ۱۹۱۰: آغاز آزادی در پوشش

با شروع جنگ جهانی اول، لباس‌ها کاربردی‌تر شدند. کرست‌ها کم‌کم کنار گذاشته شدند و لباس‌های زنانه راحت‌تر و ساده‌تر شدند.

• تحولات جهانی: جنگ جهانی اول (1914-1918) باعث شد لباس‌های نظامی الهام‌بخش مد شوند.
• دوره شرق‌گرایی و جنگ جهانی اول
• 1909: کوندی نست صاحب مجله ووگ شد. (Conde Nast - Vogue)
• 1910: ماریانو فورتونی طراحی تکنیک پلیسه‌های ریز و پوست در لباس را ثبت کرد. (Mariano Fortuny)
• 1910: ارمنگیلدو زگنا (Ermenegildo Zegna) تأسیس شد.
• 1912: پرادا (PRADA) تأسیس شد.
• 1912: مادلین ویونه، مالکوم شرودر، خانه مد کوتور خود را افتتاح کرد. (Madeleine Vionnet)
• 1914: اولین طراحی‌های مدرن لباس زیر زنانه در آمریکا ثبت شد. (BALENCIAGA)
• 1914: کت ترنج برند بربری توسط ارتش بریتانیا در طول جنگ جهانی اول استفاده شد. (Trench Coat - Burberry)
• اسپیرز ماشین‌های حلقوی و دو‌ر بافت را اختراع کرد. (Spiers)
• گیدئون ساندبک، اختراع زیپ را ثبت کرد. (Gideon Sundback)




فرهنگ عامه

• اولین فیلم صامت: سرقت بزرگ قطار (The Great Train Robbery)




جنبش‌های هنری

• پست امپرسیونیسم و آرت نوو (Post Impressionism & Art Nouveau)
• اکسپرسیونیسم آلمانی و فوویسم (Fauvism & German Expressionism)
• هنر انتزاعی و کوبیسم (Abstract Art & Cubism)
• دادا (Dada)
• ساختارگرایی (Constructivism)




رویدادهای علمی

• جنگ جهانی اول (1914-1918)
• اولین موج رادیویی AM راه‌اندازی شد.
• ارنست رادرفورد، فیزیک هسته‌ای بیان کرد. اتم‌ها انرژی متمرکزی درون هسته‌های بسیار کوچک دارند. (Ernest Rutherford)
• آلبرت اینشتین فرضیه نسبیت و معادله E=mc² را بیان کرد. (Albert Einstein)




نمادهای مد (Style Icons)

• دان گوردون، گابریل دورانتز
• هدیان گسبر، گیبل گیلبورد

دهه ۱۹۲۰: عصر جاز و انقلاب مد

مد در این دهه جسورانه شد. زنان با الهام از جنبش‌های آزادی‌خواهانه، دامن‌های کوتاه، موهای کوتاه و لباس‌های پر زرق‌وبرق به سبک «Flapper» پوشیدند.

• تحولات جهانی: دوران ممنوعیت مشروبات الکلی در آمریکا، رشد سینمای هالیوود و توسعه رادیو.
• دهه بیست طلایی و ورود موسیقی به دنیای مد
• 1920: کوکو شانل تصویر یک پیراهن سیاه کوچک را در مجله آمریکایی وگ منتشر کرد. (Coco Chanel)

دهه 1930

تأثیرات سینمای هالیوود و جنگ جهانی دوم

• 1930: السا اسکیاپارلی پیراهن خرچنگ را با همکاری سالوادور دالی طراحی کرد. (Elsa Schiaparelli - Salvador Dali)




برندهای تأسیس‌شده

• Salvatore Ferragamo (1928)
• BOSS (1924)
• GUCCI (1921)




فناوری و توسعه مد

• توسعه دکمه‌ها و قلاب‌های تزئینی فلزی
• والاس کاروترز با همکاری آزمایشگاه دوپون نایلون (پلیمر 6-6) را اختراع کرد. (Wallace Carothers)




جنبش‌های هنری

• آرت دکو (Art Deco)
• سوررئالیسم (Surrealism)




فرهنگ عامه (فیلم‌ها)

• Gone with the Wind
• Camille
• Morning Glory
• IT
• The Wizard of Oz
• Modern Times
• Shanghai Express
• Metropolis
• The Kid




جنگ جهانی دوم (1939-1945)

• پنج‌شنبه سیاه و آغاز رکود بزرگ




رسانه و ارتباطات

• بی‌بی‌سی اولین پخش تلویزیونی در جهان را آغاز کرد. (BBC)




فناوری

• فیلو فارنزورث اولین سیستم تلویزیونی تمام الکترونیکی را اختراع کرد. (Philo Farnsworth)




نمادهای مد (Style Icons)

• رادلف والنتینو - لوئیز بروکس - کوکو شانل - والاس بیری - پولات گودین
• گرتا گاربو - جوان کرافورد - بت دیویس - کلارک گیبل - جین سیمونز

دهه ۱۹۳۰: بازگشت به ظرافت و زنانگی

پس از سقوط اقتصادی ۱۹۲۹، لباس‌ها دوباره بلندتر و زنانه‌تر شدند. پارچه‌های ارزان‌قیمت مثل ریون (ابریشم مصنوعی) محبوب شدند.

• تحولات جهانی: رکود اقتصادی بزرگ و ظهور رژیم‌های دیکتاتوری.

دهه ۱۹۴۰: مد در دوران جنگ جهانی دوم

با شروع جنگ جهانی دوم، پارچه کمیاب شد و لباس‌های ساده و نظامی‌وار رایج شدند. شلوار برای زنان عادی شد و استایل‌های کاربردی جای لباس‌های تجملی را گرفتند.

• تحولات جهانی: جنگ جهانی دوم (1939-1945) و آغاز عصر فناوری.

دهه ۱۹۵۰: آغاز دوران طلایی مد

پس از جنگ، «کریستین دیور» با معرفی سبک "New Look" انقلابی در مد ایجاد کرد. لباس‌های زنانه با کمرهای باریک و دامن‌های پفی طراحی می‌شدند.

• تحولات جهانی: رشد اقتصادی، ظهور موسیقی راک اند رول و توسعه تلویزیون.

دهه ۱۹۶۰: عصر انقلاب‌های فرهنگی و مدرن‌گرایی

مد این دهه تحت تأثیر جوانان قرار گرفت. مینی‌ژوپ، لباس‌های رنگارنگ و بوت‌های بلند محبوب شدند. برندهایی مثل «ایو سن لوران» و «مری کوانت» سبک‌های جدیدی معرفی کردند.

• تحولات جهانی: جنبش‌های حقوق مدنی، جنگ ویتنام و اولین سفر به ماه.

دهه ۱۹۷۰: آزادی و تنوع در پوشش

سبک «هیپی» با لباس‌های گشاد، جین‌های دم‌پاگشاد و طرح‌های روانگردان رواج یافت. استایل‌های دیسکو نیز با پارچه‌های براق و کت‌های یقه‌دار محبوب شدند.

• تحولات جهانی: بحران نفتی، جنگ سرد و توسعه موسیقی پاپ.

دهه ۱۹۸۰: عصر قدرت و تجمل‌گرایی

این دهه با لباس‌های اورسایز، شانه‌های پهن و پارچه‌های لوکس شناخته می‌شود. برندهایی مثل «ورساچه» و «آرمانی» در این دوران به شهرت رسیدند.

• تحولات جهانی: رشد اقتصاد جهانی، گسترش رسانه‌های تصویری و انقلاب دیجیتال.

دهه ۱۹۹۰: مینیمالیسم و مد خیابانی

در این دهه مد به سمت سبک‌های ساده و مینیمالیستی رفت. شلوارهای بگ، لباس‌های گرانج و سبک‌های اسپرت رایج شدند. برندهایی مثل «کالوین کلاین» و «پرادا» در این دوران محبوب بودند.

• تحولات جهانی: ظهور اینترنت، پایان جنگ سرد و گسترش فرهنگ پاپ.

جمع‌بندی: قرنی پر از تحول در دنیای مد

قرن بیستم، مد را از سبک‌های سنتی و تجملی به پوشش‌های مدرن و متنوع تبدیل کرد. هر دهه با تأثیر از شرایط اجتماعی و جهانی، استایل‌های جدیدی خلق کرد که همچنان در مد امروزی دیده می‌شود.